20 jan Het levenstestament, een verstandige keuze?
door: Inge van Pelt
Inleiding
De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie heeft bijgehouden hoeveel levenstestamenten er worden opgesteld. Deze organisatie heeft een explosieve stijging geconstateerd. Steeds meer mensen kiezen voor een levenstestament, waarin zij een vertrouwenspersoon benoemen die een volmacht krijgt om bepaalde handelingen te verrichten. Wat is een levenstestament en wat is het belang van een levenstestament? Is het levenstestament een verstandige keuze?
Het testament en het levenstestament
In een testament kunt u vastleggen hoe u uw zaken geregeld wilt hebben in geval u komt te overlijden. Een testament is dus gericht op de uit te voeren handelingen nadat u overleden bent. Tegenwoordig kiezen steeds meer mensen ervoor om een levenstestament op te laten stellen. Hierin kunt u vastleggen hoe u uw zaken geregeld wilt hebben in geval er tijdens leven iets gebeurt, waardoor u zelf uw zaken niet meer kunt regelen. Middels een levenstestament volmachtigt u een ander om voor u bepaalde handelingen te verrichten, voor het geval u (in te toekomst) daartoe zelf niet meer in staat bent wegens ziekte of een ongeval. Een levenstestament is een volmacht die direct intreedt (nadat het levenstestament getekend is) óf intreedt dan wel voortduurt bij wilsonbekwaamheid. Het is mogelijk dat de volmacht al direct intreedt, als de volmachtgever de volmacht niet wil laten afhangen van een (eventuele) wilsonbekwaamheid in de toekomst. Ook na een medische verklaring – dat wilsonbekwaamheid is ingetreden – kan de volmacht intreden. De volmacht kan de vorm hebben van een gehele dan wel een beperkte volmacht. Dit is geheel afhankelijk van de wensen van de volmachtgever. Het is daarnaast afhankelijk van de wensen van de volmachtgever wanneer deze in werking treedt.
Een testament en een levenstestament verschillen dus essentieel. We kunnen stellen dat het testament gericht is op de nalatenschap. Het levenstestament is gericht op situaties bij leven.
Strikt genomen bestaat er (nog) geen expliciete wettelijke basis voor het levenstestament, welke een voortdurende volmacht inhoudt welke direct intreedt óf intreedt bij latere wilsonbekwaamheid. Een levenstestament kan worden opgesteld door een notaris. In het Centraal Levenstestamentenregister worden levenstestamenten bewaard.
Het belang van het levenstestament
Wellicht komt u in een situatie terecht waarin u niet meer in staat bent om uw wensen kenbaar te maken. U krijgt bijvoorbeeld een zwaar auto-ongeluk of een beroerte. U hebt niets geregeld. Al uw wensen had u van tevoren op kunnen laten nemen in een levenstestament. Wie zorgt er voor uw geliefde huisdier? Wie regelt uw financiële zaken? Wie zorgt ervoor dat de jaarlijkse schenkingen aan uw (klein)kinderen gedaan worden? In welke gevallen wenst u (nog) een medische behandeling te ondergaan en wanneer niet meer? Wilt u nog levensverlengende behandelingen ondergaan in geval van ondraaglijk lijden?
Het levenstestament is daarnaast een goede waarborg tegen financieel misbruik, doordat een toezicht- of controlemechanisme kan worden opgenomen in het levenstestament. Te denken valt aan de mogelijkheid om de vertrouwenspersoon rekening en verantwoording af te laten leggen aan iemand anders die u vertrouwt. Ook kunt u wellicht met een levenstestament erfbelasting besparen.
Een rechterlijke beschermingsmaatregel (curatele, beschermingsbewind en mentorschap) is bovendien niet meer nodig, aangezien u zelf tijdig iemand hebt aangewezen die uw belangen behartigt. Met een levenstestament wordt er meer recht gedaan aan uw zelfbeschikkingsrecht, dan wanneer een rechterlijke beschermingsmaatregel is opgelegd.
Toch prettig om de regie in eigen hand te houden, nietwaar? U hebt dan zelf de zekerheid dat u alles goed hebt geregeld. Uw naasten weten wat uw wensen zijn.
Onderzoek
Onderzoekers aan de Vrije Universiteit Amsterdam stellen in hun onderzoek (‘Het levenstestament in de notariële rechtspraktijk’) dat het levenstestament een volmacht behelst (en geen lastgeving), hetgeen problemen op kan leveren. Ondanks het feit dat u al uw wensen in het levenstestament kunt opnemen, hebt u niet de volledige garantie dat aan al uw wensen in het levenstestament tegemoet wordt gekomen. Omdat het gebruik van een volmacht een bevoegdheid is – en geen plicht – weet u nooit zeker dat de door u aangewezen vertrouwenspersoon ook werkelijk als uw vertegenwoordiger op gaat treden in de toekomst. Deze garantie hebt u uiteraard ook niet wanneer er sprake is van een ‘regulier’ testament (bij overlijden), waarbij u een executeur aanwijst. Deze persoon mag zijn ‘aangewezen rol’ immers weigeren. Indien u dat wenst, kunt u meerdere naasten als vertrouwenspersoon benoemen. Het ‘probleem’ speelt niet in geval van een rechterlijke beschermingsmaatregel, maar daarbij wordt er – zoals gezegd – minder recht gedaan aan uw zelfbeschikkingsrecht.
Conclusie
Aan een levenstestament kleven voor- en nadelen. Ondanks het feit dat het levenstestament (nog) geen expliciete wettelijke basis heeft, ben ik voorstander van het levenstestament. Het levenstestament wordt opgesteld door een notaris, waardoor het levenstestament bewijskracht heeft. Omdat het bovendien (meestal) in het register wordt opgenomen, is voor uw naasten altijd na te gaan of u een levenstestament hebt opgesteld. Uw naasten weten dan altijd wat uw wil was op het moment dat u nog wilsbekwaam was. Indien men geen levenstestament heeft opgesteld, geldt het ‘vangnet’ van de rechterlijke beschermingsmaatregelen (curatele, beschermingsbewind en mentorschap). In een levenstestament kunt u écht zelf en zeer gedetailleerd aangeven wat al uw wensen zijn. Bij de rechterlijke beschermingsmaatregelen wordt er minder recht gedaan aan uw zelfbeschikkingsrecht.
Advocaat erfrecht Haarlem
Bent u op zoek naar een advocaat erfrecht? Bolweg Advocatuur komt graag met u in contact.
[one_fourth_last][/one_fourth_last]
Bolweg Advocatuur, dé advocaat erfrecht Haarlem
[one_half] Neem voor vragen of juridische bijstand contact op met Bolweg Advocatuur door een e-mail te sturen naar info@bolwegadvocatuur.nl, te bellen naar 023 – 212 34 00 of klik hier om contact op te nemen met Bolweg Advocatuur!
Wilt u een routebeschrijving naar het kantoor? Vind hier de routebeschrijving naar het kantoor van uw advocaat familierecht van Bolweg Advocatuur!
Het kantoor is gevestigd aan de rand van het centrum van Haarlem, op relatief korte afstand van de plaatsen Heemstede, Aerdenhout, Zandvoort en Bloemendaal.
[/one_half][one_half_last]
[/one_half_last]